“We need an army of clowns(…)’’, zo begon de oproep van Albina Matuzko eind 2017, niet lang nadat orkaan Irma over Sint Maarten raasde en een spoor van vernieling achterliet.
Vanaf het eerste moment dat ik die oproep las, ging mijn hart sneller kloppen en mijn bloed sneller stromen. Ik wil al langere tijd iets betekenen op een plek in de wereld. Niet snel tussen het ‘gewone’ leven door iets goeds & leuks doen, maar mijzelf minimaal een aantal dagen onderdompelen in een andere wereld, maximaal contact maken met andere mensen in het moment, het spel laten ontstaan en daarmee harten te openen. Een boel overtuigingen schreeuwden om aandacht, maar deze roep was sterker en voor ik het wist, had ik geboekt!
En zo verscheen op zondag 25 februari 14u30 lokale tijd het prachtige uitzicht van Sint Maarten voor mijn ogen; een prachtige zee, palmbomen; de schoonheid ontroerde mij. Toen sprak de piloot tijdens de landing: “Dames en heren, als gevolg van orkaan Irma is er een alternatief vliegveld en kan inchecken langer duren dan u gewend bent. Onze excuses voor het ongemak.” Ongeveer tegelijkertijd verscheen ook chaos aan de horizon. Omgeslagen, stukgeslagen schepen op het strand, huizen zonder dak, zonder voordeur. En weer kwamen tranen op. Dit wordt een heftig weekje, dat voelde ik toen pas écht.
Een paar uur later waren we compleet. 17 mensen uit Nederland, 16 clowns en een filmer/fotograaf, klaar om zich een week te geven aan de inwoners van Sint Maarten. Wat een beleving, wat een avontuur.
We speelden bij locaties van het Wit-Gele kruis voor en met ouderen in verzorgingshuizen, met verstandelijk beperkten (of veel treffender gezegd ‘the mentally challenged’) en in het baseball stadium.
We liepen een ‘WALKING AS ONE’ bij en met inwoners van Cay Bay, een minder goed bedeelde wijk op Sint Maarten. De wijk in. Liefde verspreiden, in de vorm van stoepkrijthartjes, knuffels, pluche harten, plakhartjes en/of een gesprek. Ieder op zijn eigen manier, maar wel samen… WALKING AS ONE.
We speelden in het ziekenhuis, met verplegers en patiënten van alle leeftijden, hadden plezier met kinderen in twee weeshuizen en zagen een aantal daarvan enthousiast nog een keer bij het geven van workshops clownerie en circus in groep 1 t/m 8 op een school voor speciaal onderwijs.
Ik denk terug en weet, ik had dit avontuur voor geen goud willen missen. ‘Het is magisch’, zei 1 van mijn favoriete clownsgenootjes geëmotioneerd op de laatste avond. En magisch was het. Zoveel harten bereikt, zoveel lachen gecreëerd, individuen laten stralen, zoveel liefdevolle blikken uitgewisseld. Dit was een succes. Clowns op een missie. Walking as one. Een prachtig idee dat een minstens zo prachtige uitvoering kreeg.
Nog steeds voel ik het handje van een kind in mijn hand, speelt de dementerende vrouw in stilte met mijn handen. Ik lach nog steeds met de jongen om het spel dat wij speelden. Een grote glimlach verschijnt om mijn mond. Ik ben nog steeds geraakt door de vrouw die mij aansprak toen ik in mijn clownstenue alleen stond te wachten voor het ziekenhuis. Haar dankbaarheid, haar woorden met zoveel verdriet en oprechtheid over hoe zwaar het was na orkaan Irma. Haar dankbaarheid. De uitgesproken dankbaarheid van zoveel anderen die wij op Sint Maarten mochten ontmoeten. De niet aflatende moed en het vertrouwen, de openheid en nogmaals, de dankbaarheid. Het was een kort gesprek met een lange uitwerking. “Bedankt dat jullie dit aan ons geven”, zei ze. “Bedankt dat wij van jullie mogen ontvangen”, zei ik. En ieder van ons ging weer haar eigen weg.
Tijdens dit schrijven wellen naast mijn herinnering alle emoties weer op. Wauw. Ik ben getuige geweest van prachtige mensen in een prachtig landschap. Ik heb mij ingebeeld hoe het zou zijn om als inwoner van Sint Maarten elke dag geconfronteerd te worden met de vernieling. De zeecontainers die als een ingedeukt pakje boter langs de kant van de weg liggen, geknakte palmbomen, resten bouwmaterialen die nog niet zo lang geleden samen een thuis voor iemand waren. Het is allemaal afval geworden. Afval als stillevend bewijs van een traumatische beleving. Er is al heel hard gewerkt aan dat beeld. En er is nog heel veel te doen. In de tussentijd zuigen de mensen daar geluksmomentjes op. Ik zag het, ik voelde het. Zodat zij door kunnen blijven gaan. En een paar dagen mochten wij bijdragen aan een lach, aan positiviteit, gaven wij hen onze aandacht. En ik leerde; hoe meer je geeft, hoe meer je ontvangt. Ik heb het ervaren. En heus, 17 mensen, 1 eiland, 3 verblijven, 2 auto’s en 16 speellocaties in een week, het is een uitdaging! En het was het allemaal waard. Every step, every heartbeat, every smile and every tear.
Ik kan niet beschrijven hoe trots en dankbaar ik mij heb gevoeld. Hoe groot en klein ik mij voelde. Hoeveel liefde door mij heen is gegaan. Ik kan je niet leren de lessen die ik heb geleerd. Wat ik je wel kan zeggen is dat het voor mij een enorme verrijking is geweest zoveel te mogen spelen voor al die dankbare mensen uit zoveel verschillende doelgroepen. Ik ben gegroeid als clown, sta steviger in mijn clownsschoenen en ben een beter mens. Echt. Dat is wat gebeurt als je je hart geeft aan een missie. Walking as one. Gewoon omdat het kan.
Wat kan ik nog zeggen? Mocht je ooit voelen dat jouw clown @work wil op een speciale plek op de wereld, dichtbij huis of juist ver weg, iets wil betekenen, dan doe het! Gooi al je aarzeling naast je neer, begin met sparen, vraag je kinderen, check je werk; zet een stap! Want die ene stap, daar is waar je reis gaat!
Dagmar Schaap
Deelnemer WALKING AS ONE 2018, Sint Maarten
Met speciale dank aan: Kirsten Lüpke van ClownSpirit voor haar inspiratie en begeleiding, Annemiek van Haaren voor haar initiatief, organisatie en doorzettingsvermogen, Levi Verhoef voor het vastleggen van de prachtige beelden en zijn aanwezigheid, Albina Matuzko voor haar noodkreet en inzet om ons zichtbaar te maken en daarmee inwoners te inspireren met een clownshart op het eiland Sint Maarten. En last but not least, dank aan de 15 clowns die met mij lachten, mij ontroerde, steunde, irriteerde en vooral inspireerde tijdens onze missie. Dank! ♡